استعداد یابی
همه ما این سوال برامون پیش اومده که توی چه زمینه‌ای استعداد داریم؟ این‌جا با بررسی استعداد یابی و روش‌هایی که داره می‌خوایم به این سوال جواب بدیم. جواب به این سوال راحت نیست. چون خیلی از ما برامون پیش اومده که رفتیم سراغ یه موضوعی و اولش با علاقه و شوق دنبالش کردیم، ولی بهد فهمیدیم هیچ استعدادی توی اون موضوع نداریم. به همین خاطر امروزه خیلی از روانشناس‌ها دنبال جواب این سوال هستن و با طراحی آزمون‌های متفاوت، می‌خوان مشخص کنن که هر کس چه استعدادی داره. اگه دوست داری بدونی چه استعدادی داری، حتما یه سری به تست استعداد یابی بزن. ولی بعدش حتما این‌جا بیا تا بدونی داستان از چه قراره.
استعداد یابی چیه؟
استعداد یابی یعنی با یه روشی بشه فهمید هر کس توی چه چیزی استعداد داره. حالا اون روش ممکنه یه تست باشه، یا روشی دیگه. بد نیست قبلش استعداد رو تعریف کنیم. استعداد یعنی توانایی یادگیری با صرف کم‌ترین انرژی در کم‌ترین زمان ممکن. پس اگه دیدی توی یه موضوعی، مثلا ریاضی، داری بدون تلاش زیاد و توی زمان کمی از بقیه بهتر یاد میگیری، بدون توی ریاضی با استعدادی. حالا تست‌های استعداد یابی میان چی‌کار میکنن؟ بطور کلی تست‌های معتبر اول میان مهارت‌های مختلفی که داری رو درجه بندی میکنن ببینن توی کدوم مهارت یا مهرت‌ها قوی تری، و بعد بر اساس این اندازه گیری بهت پیشنهاد میدن که مثلا واسه ادامه تحصیل رشته فلان رو انتخاب کن چون استعدادش رو داری. یا حتی پیشنهاد انتخاب یه سری شغل‌ها رو میدن که میتونی توش استعدات رو نشون بدی.
انواع تست استعداد یابی
این وسط چند تا تست استعداد یابی وجود داره که از همه معتبرتره. یکی از این تست‌ها، تست استعداد یابی اوکانر هست. این تست همون‌طور که گفتیم میاد حدود ۱۲ تا مهارت رو می‌سنجه و از بین اون‌ها، نمره دهی می‌کنه که ببینه تو کدومش ایتعداد بیشتری داری و بر اساس اون استعدادت رو مشخص می‌کنه.
یکی دیگه از تست های استعداد یابی ، تست هالند هست. این تست اول میاد بر اساس علایق و مهارت‌هایی که داری، شخصیتت رو توی یه دسته‌بندی قرار می‌ده که البته ۱۲ نوع شخصیت هست. بعد از قبل مشخص کرده که هر شخصیت، به درد چه کاری می‌خوره و توی چه شغلی موفق می‌شه.
همین‌طور تست شخصیت شناسی MBTI هست که بر اساس ۱۶ شخصیت مختلف، در مورد استعداد و آینده شغلی و تحصیلی تصمیم می‌گیره. اول میاد هوش هیجانی که داری و شامل همه مهارت‌های مختلف اجتماعی و عددی و … می‌شه رو اندازه می‌گیره. بعد تو رو جز یکی از ۱۶ تیپ شخصیتی مختلف قرار می‌ده. این تست هم مثل تست هالند، از قبل مشخص کرده که هر تیپ شخصیتی توی چه زمینه‌ای مهارت داره و موفق می‌شه.
چطور خودم استعداد یابی کنم؟
واسه استعداد یابی خودت، میتونی یا یکی از تست‌ها رو انجام بدی، مثلا همون که اول مقاله بهت پیشنهاد دادیم، یا بری پیش یه مشاور و بخوای ازت تست بگیره. ولی قبل این‌که این کار رو کنی، باید حواست به یه سری چیزها باشه. فاکتورهایی هست که می‌تونه نتیجه کار رو خراب کنه.
اعتماد به نفس داشته باش
واسه این‌که بتونی یه استعداد یابی درست درمون انجام بدی، حتما یادت باشه که هر کسی یه استعدادی داره. منظورم اینه خودت رو باور داشته باش و فک نکن که ممکنه استعدادی نداشته باشی. واسه خیلی از ما پیش اومده که چند چیز رو امتحان کردیم، ولی توی اون‌ها شکست خوردیم. ولی معنیش این نیست که ما هیچ کاری نمی‌تونیم انجام بدیم. ما فقط اشتباه انتخاب کردیم. پس خودت رو باور داشته باش.
به گذشته سفر کن
یه نگاه به گذشتت کن ببین تو کودکی از چی خیلی خوشت میومد و هیجان زدت می‌کرد. جالبه بدونی کل زندگی ما تحت تاثیر ۶ سال اول زندگی مون هستش. به خاطر این میگم به کودکیت نگاه کن. اون موقع هر چیزی که توش استعداد داشتی یه جورایی خودش رو بروز می‌داده. فقط احتمالا یادت رفته. واسه استعداد یابی هم، این مهمه که بدونی چی تو رو هیجان زده می‌کرده و الان هم هنوز یه جورایی بهش علاقه داری. بگرد دنبالش و ببین چی بوده. این یه نوع درس خودشناسی هم هست.
با دیگران مشورت کن
این مشورت، چیزی بجز رفتن پیش مشاوره. بالاخره دوستایی هستن که بدون تعریف الکی یا انتقاد تند، بهت بگن تو چه چیزی مهارت داری. باور کن خودت هم میتونی این رو امتحان کنی. به یکی از دوست‌های صمیمیت فکر کن. راحت میتونی یادآوری کنی که این دوستت توی چه چیزی خیلی کارش درسته. پس اگه از دوستات بپرسی، می‌تونن یه جواب بهت بدن که خیلی بهت کمک می‌کنه. این کار رو واسه یه استعداد یابی درست و دقیق انجام بده.
استعداد یابی چه لزومی داره؟
شاید اگه اول از همه این رو جواب میدادم بهتر بود، ولی نظرم این بود که بهتر بدونی استعداد یابی چیه تا بعد خودت پی ببری که انجانش چه لزومی داره. یه مثال سادش توی انتخاب رشته دبیرستانه. فرضا تو به دو رشته علاقه داری و توی انتخاب یکیش مرددی. اگه بدون این‌که بدونی استعدادت توی کدوم بیشتره انتخاب کنی، بعد ازمدتی سرد می‌شی. چون می‌بینی با تلاش بیشتر و زمان بیشتر، فقط داری خودت رو خسته می‌کنی و خلاصه واسه این رشته ساخته نشدی. این باعث می‌شه توی دانشگاه ادامه تحصیل جالبی نداشته باشی، چون داری وقتت رو توی چیزی که استعادی توش نداری تلف می‌کنی. و البته آخرش هم آینده شغلی جالبی نخواهی داشت. چون استعداد لازم واسه گرفتن یه شغل درست حسابی نداری.
یه جورایی انگار استعداد یابی به سرنوشتت گره خورده. اگه درست انجامش بدی، یه سرنوشت درست تر و خلاصه منطقی تر در انتظارته. ولی اگه اشتباه انجام شه، تو می‌مونی و حسرت وقت و انرژی که از دست رفته و نتیجه‌ای نداشته.