المپیاد ادبی چیست؛ همه چیز در مورد المپیاد ادبی
آشنایی با المپیاد ادبی و مراحل و منابع آن
همونجوری که از اسمش معلومه این المپیاد مخصوص ایرانی‌هاست و مسابقات جهانی نداره(خدایی نیاز به گفتن هم نبود!). المپیاد ادبی جزو المپیاد‌های با قدمته. پس اگه تو هم عاشق شعر و نثر فارسی هستی و همیشه برات جذاب بوده آثار فاخر ادبیات ایران این المپیاد برای خودته. حالا بریم بیشتر با این المپیاد آشنا بشیم.
المپیاد ادبی چیست؟
هدف کلی برگزاری این المپیاد علاقه مند کردن بچه‌ها به ادبیات فارسی و یه فرصت طلایی برای بها دادن به بچه‌هاییه که عاشق ادبیاتن . این المپیاد نشان دهنده هویت ایرانی ماست و از این جهت خیلی مهمه و شاید گفت فاخرترین اثر هنری گذشتگانه که به جا مونده و وظیفه ما پاسداری و ترویج دادن این آثاره؛ آثار ادبی گذشته اثر زیادی بر هویت کنونی ما گذاشته مثل ضرب‌المثل‌هایی که ما روزانه استفاده می‌کنیم یا مراسم‌هایی مثل شاهنامه خوانی و حافظ خوانی. و این ادبیات فاخر با مراسم‌های دینی هم در آمیخته و بر هم اثر گذاشتن مانند سووشون که سیمین دانشور هم رمانی به این نام نوشته است.
تاریخچه المپیاد ادبی
همون طور که گفتیم المپیاد ادبی مثل المیپاد ریاضی و فیزیک قدمت بالایی داره و از سال ۱۳۶۶ در حال برگزاریه البته در ابتدا تنها بچه‌های انسانی میتونستن توی این المپیاد شرکت کنن و پس از کلی تغییر و جنگ و دعوا(!) در سال ۱۳۸۳ برنامه‌ای برای این المپیاد چیده شد تا بچه‌های تجربی و ریاضی فیزیک هم از این المپیاد استفاده ببرن و در کنارش بچه‌های انسانی هم راضی باشن! به این صورت که هر سال ۱۲ دانش آموز انسانی میتونن مدال طلا شن و بچه‌های ریاضی فیزیک و تجربی در کل میتونن با شرایط خاصی که در ادامه بهت میگم مدال طلا شن. و اینکه قبلا بچه‌هایی که مدال المپیاد ادبی میشدن تنها برای رشته ادبیات میتونستن از سهمیه اشون استفاده کنن ولی الان در تمامی رشته‌های انسانی و هنر میتونن از سهمیه‌اشون استفاده کنن.
مزایای المپیاد ادبی
خب چی بهتر از اینکه توی ادبیات ایرانی حرفی برای گفتن داشته باشی و کلی از آثار فاخر ادبیات خونده باشی و باهاشون ارتباط برقرار کرده باشی؛ تازه وقتی برای بقیه شعر میخونی و براشون داستان‌ها رو تعریف می‌کنی حظ میکنن.
اگه مدال طلای المپیاد ادبی بشی دیگه دغدغه کنکور رو نداری و هر رشته‌ای از رشته‌های انسانی و هنر رو که بخوای توی هر دانشگاهی که بخوای مثل دانشگاه تهران میتونی بخونی؛ تازه اگه مدال طلا نشدی هم اصلا نگران نباش، بچه‌های نقره و برنز هم سهمیه ۲۰ درصدی میگیرن که یه کمک قوی برای قبولی توی کنکوره؛ حالا میگی چه جوریه اصلا این سهمیه؟ ببین اگه بتونی ۸۰ درصد تراز کسی که نفر آخری که اون رشته در دانشگاه خاصی رو قبول شده بیاری میتونی تو هم اون دانشگاه درس بخونی.
تازه عضو بنیاد ملی نخبگان هم میشی که کلی مزیت داره و دیگه رسما همه به اسم نخبه میشناسنت. از مزیت‌هاش مثلا اینه که حین درس خوندن بهت حقوق میدن و حتی اگه پسر باشی لازم نیست سربازی بری و با انجام پروژه‌هایی که تعریف میکنن سربازی رو بگذرونی.
آشنایی با مراحل المپیاد ادبی
المپیاد ادبی چون فقط یه مسابقه داخلیه کلا سه تا مرحله داره و بعد دوره تابستونه کارتون تموم میشه و هر مرحله هم سخت‌تر از مرحله قبل؛ حالا بریم با مراحل المپیاد ادبی دقیق تر آشنا شیم.
مرحله اول
مرحله اول المپیاد ادبی هم مثل بقیه المپیاد‌ها اواسط بهمن برگزار میشه. تعداد سوال‌های این مرحله ۱۰۰ تا سواله که ۱۲۰ دقیقه هم وقت دارید به این سوال‌ها جواب بدید. میدونم تعدادش زیاده! ولی اگه مباحث رو خوب خونده باشید جواب دادن این سوال‌ها زیاد هم سخت نیست. نتایج این مرحله هم اسفند اعلام میشه. تقریبا ۱۰۰۰ نفر این مرحله قبول میشن و به مرحله بعد راه پیدا میکنن.
مرحله دوم
زمان برگزاری این مرحله اواسط اردیبهشته و نتایح آن تیر میاد که بعد از آن بچه‌ها وارد دوره تابستانه میشن. این مرحله هم مثل مرحله اول ۱۰۰ تا سواله و شما برای جواب دادن بهش ۱۲۰ دقیقه وقت دارید؛ البته سوال‌های این بخش سخت‌تره و حتما لازمه تسلط کامل روی مباحث داشته باشید و علاوه بر منابع اعلامی هر سال کلی کتاب نظم و نثر هم خودتون خونده باشید در نهایت ۴۰ نفر از این مرحله برای شرکت در این المپیاد انتخاب میشن. البته دقت کنید کنید که این ۴۰ نفر از بین بچه‌های یازدهمی هستن و اگه دهمی‌ها مرحله اول رو قبول شن مرحله دو رو به صورت آزمایشی میتونن شرکت کنن و برگشون تصحیح نمیشه.
مرحله سوم(دوره تابستانه)
این مرحله هم مثل بقیه المپیاد‌ها یه دوره آموزشیه که در مدت ۲ ماه در محیط آکادمیک برای بچه‌ها برگزار میشه تا مهارت‌هاشون تقویت بشه و در کنار آن آزمون هم گرفته میشه و بر حسب نتایج آزمون‌ها ۱۸ نفر مدال طلا میشن که ۱۲ نفر از این مدال‌ها ثابته و ۶ نفر دیگه از بچه‌های ریاضی و تجربی اگه نمرشون از نفر آخر طلای انسانی بیشتر شه هم مدال طلا میشن و در غیر این صورت مدال نقره میگیرن.
شرایط شرکت در المپیاد ادبی
بچه‌های دهمی و یازدهمی همه رشته‌های متوسطه اول میتونن توی این المپیاد شرکت کنن ولی اولا فقط بچه‌های یازدهمی میتونن مدال بگیرن و بچه‌های دهمی به صورت آزمایشی توی مرحله دوم شرکت میکنن و نمی‌تونن مدال بگیرن. و اینکه بچه‌های ریاضی فیزیک و تجربی باید حواسشون باشه سهمیه مدال طلاهاشون ۶ نفره و ۱۲ نفر از مدال‌های طلا از بچه‌های انسانی انتخاب میشن.
نحوه ثبت نام المپیاد ادبی
هر سال بخش‌نامه باشگاه دانش پژوهان آبان یا آذر اعلام میشه و بعد از اون ثبت نام المپیاد‌ها شروع میشه. حواستونم باشه که یه وقت جا نمونید؛ درسته چند بار مهلت ثبت نام تمدید میشه ولی تنبلی نکنید و بزارید برای دقیقه نود در اولین فرصت ثبت نام کنید. از امسال هم ثبت نام المپیاد ادبی توی پروفایل شخصیتون به نشانی my.medu.ir انجام میشه. و اینکه دقت کنید برای شما از همه رشته‌ها واجبتره که بخش‌نامه المپیاد رو بخونید چون منابع این المپیاد هر سال اعلام میشه البته سوال خارج از منابع هم داده میشه و برای همین باید کلی کتاب نظم و نثر دیگه هم کنارش بخونید.
مباحث المپیاد ادبی
مباحث المپیاد ادبی یه چیزه فقط سطحشون فرق میکنه مباحث این المپیاد وزن شعر و قافیه، آرایه‌های ادبیات، تاریخ ادبیات و سبک شناسی، دستور زبان، اسطوره و حماسه، متون نظم قدیم، متون نثر قدیم، شعر معاصر و داستانه که توی بخش بعدی منابع هر کدوم رو جداگانه بررسی می کنیم.
منابع المپیاد ادبی
منابع اولیه این المپیاد کتاب های درسی رشته انسانیه که کتاب‌های فارسی یک و دو، علوم و فنون ادبی یک و دو، عربی و زبان قرآن یک و دو علاوه بر این کتاب‌ها باشگاه دانش پژوهان اعلام کرده کتاب‌های زیر رو به عنوان منابع اعلام کرده که عبارتند از:
شاهنامه فردوسی داستان رستم و اسفندیار تصحیح جلال خالقی مطلق
بوستان سعدی باب‌های سه و چهار تصحیح غلامحسین یوسفی
قصاید ناصرخسرو شرح سی قصیده ناصرخسرو از مهدی محقق پانزده قصیده اول
آخر شاهنامه اخوان ثالث
گنجشک و جبرئیل سید حسن حسینی
اشعار خنده سرد/ امید پلید/ خواب زمستانی/ ناقوس/ خروس می خواند از نیما یوشیج
البته اول از همه اینکه کسی نمی‌دونه منابع سال بعد چیه و از طرفی نیاز به کلی تمرین داریم پس توصیه میشه حتما منابع زیر رو برای نتیجه بهتر بخونی تا مدال المپیادتو تضمین کنی:
آشنایی با عروض و قافیه شمیسا
نگاهی توصیفی-تحلیلی به عروض و قافیه شعر پارسی محمدامیر جلالی
موسیقی شعر شفیعی کدکنی
سوالات متداول
۱. من رشته تجربی یا ریاضی فیزیک هستم آیا منم میتونم المپیاد ادبی شرکت کنم؟
معلومه که میتونی ولی باید بدونی شانس مدال طلا شدنت نصف بچه‌های انسانیه و اینکه از سهمیه‌ات فقط میتونی برای رشته‌های علوم انسانی و هنر میتونی استفاده کنی.
۲. من خیلی ادبیات دوس دارم و عاشق شعر خوندنم چجوری میتونم المپیاد ادبی رو شروع کنم؟
ببین برای موفقیت تو المپیاد نیاز به یه برنامه مشخص داری پس اگه میخوای موفق بشی نیاز داری که یه نفر که قبلا این مسیر رو خودش رفته ب عنوان مشاور کنارت باشه تا راهنماییت کنه و کمکت کنه تا موفق بشی.
۳. باشگاه طلایی‌ها کلاس المپیاد ادبی هم داره؟
معلومه که داره کلاس‌های گروهی به صورت دوره‌ای برگزار میشه تا بتونی مباحث رو با یکی از خفن‌های المپیاد ادبی ببندی؛ تازه اگه توی مبحثی مشکل داری یا میخوای فقط خودت کلاس داشته باشی کلاس تخصصی هم هست که میتونی هماهنگ کنی.