خب خب می‌بینم اومدی اینجا که ببینی المپیاد زیست چیه؟ تو هم میخوای دکتر یا داروساز و دندون‌پزشک بشی؟ پس این مسیر مخصوص خودته! حالا چرا؟ چونکه ۹۰ درصد مباحثی که توی المپیاد زیست میخونی رو ترم‌های اول دانشگاه هم بایدپاس کنی و از قبل همه اونا رو بلدی و یه قدم ازشون جلوتری و از همه مهم‌تر مدال که میگیری یه سری سهمیه خفن میگیری که راحت‌تر میتونی وارد دانشگاه بشی. پس اگه میخوای بدونس المپیاد زیست چیست و بیشتر با مراحل المپیاد زیست آشنا شی بیا تا توی این مقاله از طلایی‌ها بهت بگیم.
المپیاد زیست چیست؟
المپیاد زیست یه مسابقه‌ایه که در سراسر دنیا برگزار میشه و تهش برترین‌های دنیا با هم رقابت می‌کنن تا بهترین‌های جهان مشخص شه. المپیاد زیست در بین المپیاد‌های دانش‌آموزی بیشترین شرکت‌کننده را دارد. مباحثی که توی این المپیاد گفته میشه به طور کلی به بیولوژی، زیست سلولی، زیست مولکولی، ژنتیک، تکامل، سیستماتیک گیاهی و جانوری، اکولوژی، فیزیولوژی و آناتومی گیاهی دسته بندی میشه. البته زیست خودش خیلی نیاز به دانش بقیه علوم داره و برای متوجه شدن مباحث زیست شناسی باید شیمی متوسطه دوره دوم رو کامل بلد باشی و همچنین بخش‌های خاصی از ریاضیات دبیرستانم باید بلد باشی که البته همش نیست ولی بخشایی که هست رو ممکنه نیاز باشه یکم سطح بالا ترم بلد باشی.
بهت پیشنهاد می‌کنم به غیر از درس خوندن برای المپیاد، حتما نمونه سوالات المپیاد زیست رو گیر بیاری و تست بزنی. اینطوری دیگه موقع آزمون سوپرایز نمیشی.
تاریخچه المپیاد زیست شناسی
برای بار اول المپیاد زیست شناسی در سال ۱۹۹۰ در کشور چکسلواکی(خدا بیامرز!) برگزار شد و ایران در سال ۱۹۹۹ برای بار اول در این المپیاد که در کشور سوئد برگزار میشد شرکت کرد و موفق به کسب دو مدال نقره و یک برنز شد.
از آن زمان به بعد تا آخر سال ۲۰۲۲ تیم ملی ایران توانسته ۹۴ مدال کسب کنه که از این تعداد ۱۵ تا طلا، ۵۱ تا نقره و ۲۸ تا برنز سهم مدال‌ها بوده.
ایران در سال ۲۰۲۲ موفق شد با کسب ۴ مدال طلای المپیاد زیست رتبه اول جهان رو کسب کنه!
مزایای المپیاد زیست
خب اول از همه مهم‌ترین فایده کلاس المپیاد زیست اینه که روحیه المپیادی میگیری و هیچی خسته‌ات نمیکنه و برای رسیدن به هدفت تمام تلاشت رو می‌کنی.
- بچه‌هایی که مدال طلا میشن که بدون دردسر هر رشته‌ی تجربی که بخوای مثل پزشکی، دندون‌پزشکی، داروسازی و کلی رشته جذاب دیگه رو میتونی بری (جدیدا بیوتکنولوژی خیلی مده!)
- تازه اصلا نگران نباش اگه مدال طلا هم نشدی، سهمیه المپیاد در کنکور رو داری؛ که اگه ۸۰ درصد تراز نفر آخر رو داشته باشی هم میری اون رشته!
- تازه تویی که میخوای رشته‌های تجربی بخونی ۹۰ درصد مباحث رو تو المپیاد زیست خوندی اصلا همه چی رو بلدی دیگه نگرانی نداری برای درس خوندن و حجم سنگین درس‌ها!
- توی بنیاد ملی نخبگانم عضو میشی اگه مدال بیاری و کلی امتیاز خفن میگیری مثلا بهت به عنوان دانشجو حقوق میدن! اگه پسر باشیم میتونی سربازیت رو پروژه انجام بدی و سربازیت رو راحت بگذرونی!
- و اینکه نباید فراموش کنی تو بعد کسب مدال نخبه‌ای و اگه مدال جهانی بیاری که دیگه همه تو دنیا به اسم نخبه میشناسنت!
و این زیر مزایای کامل‌تر لیست شده:
- متخصص‌شدن در درس مورد علاقه دانش‌آموز (یا درسی که در آن استعداد دارد)
- ایجاد نقطه‌ی عطف در رزومه
- ورود به دانشگاه بدون آزمون کنکور برای دارندگان مدال طلا
- کسب سهمیه ۲۰درصدی کنکور برای نفرات برتر
- معافیت سربازی برای مدال‌آوران
- بهره‌مندی از تسهیلات بنیاد نخبگان و استعدادهای درخشان
- امکان تحصیل دورشته‌ای در دانشگاه
دانش‌آموزی که در المپیاد زیست مدال بیاره(هر رنگی)، میتونه با تأیید سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، از مزایای مدال المپیاد از طرف بنیاد ملی نخبگان استفاده کنه. حالا این مزایا چیا هستن:
- پذیرش بدون آزمون به‌عنوان استعدادهای درخشان در دوره‌های تحصیلی (فقط کارشناسی) در رشته‌های هدف در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. این مدال فقط برای مقاطع ارشد و دکتری امتیاز محسوب میشه.
- دریافت حمایت مالی ماهانه بنیاد ملی نخبگان به میزان حداقل دستمزد تعیین‌شده توسط شورای عالی کار، در صورت انتخاب و پذیرش در رشته‌های هدف در طی دورۀ تحصیل در داخل کشور در ازای انجام فعالیت‌های علمی و اجرایی (به شرط معدل)
- دریافت کمک‌هزینه بنیاد ملی نخبگان برای اجرای برنامۀ توانمندسازی و پشتیبانی از فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، فناورانه، نوآورانه و فرهنگی به پیشنهاد برگزیدۀ طرح و تأیید استاد راهبر
- بهره‌مندی از تسهیلات طرح جایگزین خدمت بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید صیاد شیرازی)
- اعطای تسهیلات دورۀ پسادکتری بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید دکتر چمران) بعد از اتمام دوره دکتری تخصصی به مدت حداکثر 3 سال
- اعطای تسهیلات ویژۀ بنیاد ملی نخبگان برای جذب در دستگاه‌های اجرایی و مؤسسه‌های علمی کشور (طرح شهید دکتر شهریاری)
- اعطای تسهیلات استادیاران جوان بنیاد ملی نخبگان (طرح مرحوم دکتر کاظمی آشتیانی) و در صورت اشتغال به‌عنوان عضو هیئت‌علمی در داخل کشور
- اعطای تسهیلات جذب در نهادهای فناورانه و شرکت‌های دانش‌بنیان بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید تهرانی‌مقدم)
- اعطای بیمۀ تکمیلی درمان به برگزیدگان طرح و اعضای خانوادۀ آنان شامل همسر و فرزندان، تا پایان تحصیل در داخل کشور
- اعطای کمک‌هزینۀ اعزام به فرصت مطالعاتی داخل یا خارج از کشور به برگزیدۀ طرح، در دورۀ دکتری تخصصی
- اعطای تسهیلات راه‌اندازی و حمایت از کسب‌وکارهای دانش‌بنیان، مطابق با قوانین و مقررات مربوطه
- اعطای پوشش صندوق حمایتی بیمه درآمد بنیاد ملی نخبگان پس از دانش‌آموختگی برگزیدۀ طرح از دورۀ دکتری تخصصی، در صورت ارائه درخواست و به‌شرط اقامت وی در داخل کشور، متناسب با سال‌هایی که در داخل کشور و در رشته‌های هدف تحصیل کرده است.
مراحل المپیاد زیست و آشنایی با آن
المپیاد زیست هم مثل بیشتر المپیادها ۵ مرحله‌ایه. پس بیا بیشتر با مراحلش آشنا شیم.
مرحله اول المپیاد زیست
زمان برگزاری مرحله اول المپیاد زیست تقریبا همیشه اواسط بهمن ماهه و تعداد سوالات این آزمون سال تا سال تغییر می کنه و بین ۲۵ تا ۳۰ سواله؛ زمان پاسخگویی به سوالات هم ۳ ساعت و نیمه. سوالات مرحله اول المپیاد زیست نسبت به قدیم پیشرفته‌تر شده و تنها با خوندن کتاب درسی نمیشه به اونا جواب داد و حتما باید کتاب‌های کمپبل و منابع دانشگاهی به عنوان مکمل خونده بشه.
ما تو باشگاه طلایی‌ها از قدیم با بچه‌ها کتاب‌های کمپبل رو کار می‌کردیم و دلیل موفقیت دانش پژوه‌های باشگاه طلایی‌ها همین بود و نکته جالب اینه که از امسال، خود باشگاه دانش پژوهان جوان هم کتاب کمپبل رو طبق بخشنامه به عنوان منبع اصلی این المپیاد معرفی کرده.
در این مرحله تقریبا ۲۰ هزارنفر شرکت میکنند که هزار نفر از این افراد به مرحله دوم راه پیدا میکنند؛ و این المپیاد برای بچه‌های دهمی و یازدهمیه و هر جفتشون میتونن مدال بگیرن.
سوالات آزمون المپیاد زیست ۵ گزینه ایه! برای قبولی تو این مرحله تقریبا گفته میشه اگه بیشتر از ۲۰ درصد بزنید کافیه ولی کسی که برای مدال طلا میره که نباید ۲۰ بزنه! نتیجه این دوره اواخر اسفند مشخص میشد.
مرحله دوم در المپیاد زیست
زمان برگزاری مرحله دوم المپیاد زیست توی اردیبهشت‌ماهه و کلا هم ۳۰ تا سوال داره و سوال‌هاش به دو شکله سوال‌های صحیح و غلط و بخش سوال‌های پاسخ کوتاه. از بین این ۳۰ تا سوال تقریبا ۲۵ تا سوال صحیح-غلط داریم؛ برای سوال‌ها یه سری توضیحات میدن و فرضیاتی رو در اختیارتون میزارن بعد بهتون ۵ تا جمله داده میشه و این شمایید که با توجه به اون گزاره‌ها و دانشی که دارید درست و غلط بودنش رو مشخص کنید. ۵ تای دیگه سوالاتم پاسخ کوتاهه یه سری چیز باید محاسبه کنید و جواب رو سر جای خودش بنویسید.
تعداد قبولی های مرحله دوم المپیاد زیست ۴۰ نفره که وارد دوره تابستونه میشن؛ کف قبولی هم تقریبا ۴۰ تا ۵۰ نفره که بسته به سطح سوال‌ها مشخص میشه. زمان اعلام نتیجه مرحله دوم المپیاد زیست اوایل تیرماهه. یه سری تبصره هم وجود داره که باعث میشه هر ساله بیشتر از ظرفیت وارد دوره بشن و در این صورت به تعداد مازاد بر ظرفیت به تعداد مدال‌های برنز اضافه میشه. که شرایط این ظرفیت مازاد یکی از دو حالت زیره:
- دو یا چند دانش اموز در مرز قبولی نمره یکسانی قبول کنند در این صورت همه این افراد وارد دوره تابسان میشن.
- در صورتی که پس از تجدید نظر نمره، نمره فرد از نفر آخر قبول شده مساوی یا بیشتر شود.
مرحله سوم المپیاد زیست (دوره تابستانه)
اگه رسیدی به این مرحله بدون که خیلی خفنی! این دوره تقریبا ۲ ماهه که توی محیط آکادمیک برگزار میشه و بهترین‌های زیست‌شناسی کشور توش بهتون درس میدن و در کنار درس دادن هم کوییز و آزمون دارید و در پایان دوره با توجه به نمراتی که کسب کردید به ۸ نفر اول مدال طلا، ۱۶ نفر دوم نقره و ۱۶ نفر سوم برنز اهدا میشه؛ البته سال‌هایی بوده که دیپلم افتخار دادن پس حواست باشه تو این دوره هم باید خوب درس بخونی!
مرحله انتخابی تیم ملی المپیاد زیست
بچه‌هایی که مدال طلا شدن وارد این دوره میشن و یک سال آموزش داده میشن و توی این دوره هم کلی آزمون از بچه‌ها گرفته میشه تا در نهایت ۴ نفره به عنوان اعضای تیم ملی انتخاب میشن و فرستاده میشن به مسابقات جهانی.
مرحله جهانی المپیاد زیست
بهترین‌های المپیاد زیست ایران که انتخاب شدن میرن به رقابت با بهترین‌های دنیا این سری مسابقات در دو روز برگزار میشه و در نهایت با توجه به نمرات تقسیم مدال صورت می‌گیره؛ تقریبا ۸ تا ۱۰ درصد از بچه‌ها مدال طلا میشن. تازه میدونستی ایران تو المپیاد جهانی ۲۰۲۲ موفق شد با ۴ مدال طلا رتبه اول جهان رو کسب کنه؟!
ببین اگه به هر دلیلی نمی‌تونی نوی کلاس‌های المپاد شرکت کنی، طلایی‌ها فکر اینجاشم کرده! پکیج المپاد زیست طلایی‌ها دقیقاهمون چیزیه که برای مدال شدن بهش احتیج داری. میگی نه؟ بهتره اول ببا مزیت‌ها و محتویات پکیج‌هامون آشنا بشی، بعد خودت تصمیم بگیر.
نحوه ثبت نام المپیاد زیست
برای ثبت نام آزمون المپیاد زیست گوش به زنگ باشید! به طور معمول هر سال بخشنامه باشگاه دانش پژوهان جوان آبان و آذر اعلام میشه و بعد اعلام بخشنامه میتونید توی المپیاد زیست ثبت نام کنید. دقت کنید درسته چند بار تمدید میشه مهلت ثبت نام ولی نذارید برای روز‌های آخر! و اینکه تجویز می‌کنم بخشنامه هر سال رو خودتونم بخونیدش خوبه براتون! نحوه ثبت نام المپیاد رو هم برات توی یه مقاله جدا، دقیق و کامل توضیح دادیم.
مباحث مرحله اول و دوم المپیاد زیست
توی المپیاد زیست، مباحث سرفصل‌ها یکیه و چیز جدیدی اضافه نمیشه و تنها فرقش حجم مطالبه کلا سرفصل‌ها توی المپیاد زیست عبارتند از:
- بیوشیمی
- فیزیولوژی
- زیست گیاهی
- زیست سلولی
- ژنتیک مولکولی
- ژنتیک کلاسیک
- رفتار شناسی
- اکولوژی
اگه میخوای ببینی منابع المپیاد زیست چیاس و از کجا بخونی، حتما مقاله مربوط به منابعمون رو ازدست نده، چون لیست کامل منابع برای تمام مراحل المپیاد زیست و نحوه دسترسیشون رو برات آماده کردیم؛ و اینکه از زیاد بودن منابع هم نترس چون اولا از هر کتاب همش نیست و خیلی از نکات کتاب‌ها با هم مشترکه وقتی ازت نمیبره و مشاوره المپیاد باشگاه طلایی‌ها که جلسه رایگانه نمیذاره گیج شی و مسیر رو بهت نشون میدن میگن چجوری و از کجا المپیاد زیست رو شروع کنی.
سوالات متداول درباره المپیاد زیست
۱. باشگاه طلایی‌ها چه برنامه‌ای برای المپیاد زیست داره؟
باشگاه طلایی‌ها یه برنامه و مسیر مشخص برای موفقیت توی المپیاد زیست داره و هر چیزی که تو توی این مسیر رو نیاز داری در اختیارت میزاره؛ مشاور‌های مدال دار طلایی‌ها مسیر موفقیت رو بهت نشون میدن، شیوه درس خواندن برای المپیاد رو بهت یاد میدن و اگه سوالی داشته باشی جواب میدن. کلاس‌های خصوصی و گروهی المپیاد زیست میتونی داشته باشی تا مباحث توسط یه استاد خفن بهت یاد داده بشه و مشکلاتت رفع بشه. آزمون‌های شبیه ساز داریم تا خودتو محک بزنی. پکیج‌های آموزشی داریم تا بتونی هر موقع که خواستی آموزش مباحث رو ببینی؛ پس این فرصت عالی رو از دست نده با طلایی‌ها تا طلا شی!
۲. المپیاد زیست مسیر خوبیه برای من؟
کاملا بستگی به خودت داره برای همین ما تست استعدادیابی رایگان رو قرار دادیم تا استعدادهات رو بشناسی و توی رشته‌ای که دوس داری ادامه بدی تا شانس موفقیت زیاد بشه!
۳. من که دهمم هم میتونم مدال المپیاد زیست بگیرم؟
بله المپیاد زیست جزو معدود المپیاد‌هاییه که بچه‌های المپیاد زیستی دهم هم میتونن مدال شن.
