اگه دنبال یه مقاله کامل در مورد المپیاد شیمی هستی تا کامل با المپیاد شیمی چیست آشنا بشی تا بتونی انتخاب کنی که میخوای این مسیر رو طی کنی. توصیه می‌کنم این مقاله از باشگاه آموزشی طلایی‌ها رو حتما تا ته بخونی تا دربارع مزایای المپیاد شیمی، اینکه از کجا باید شروع کنی و همچنین مراحل المپیاد شیمی هرچیزی که لازم داری رو بدونی!
المپیاد شیمی چیست؟
به طور کلی میشه گفت علم خواص و رفتار مواده. شیمی در کنار مباحث خودش کلیم ریاضی و فیزیک داره که نیاز داریم بهش. شیمی میاد در مورد اتم‌ها و عناصر نحوه ترکیب شدنشون و واکنش‌ها و کلی مبحث جذاب دیگه صحبت میکنه.
کلا شیمی رو به ۴ بخش شیمی آلی، شیمی تجزیه، شیمی‌فیزیک و شیمی معدنی تجزیه می کنن. که بریم با هر کدوم بیشتر آشنا بشیم.
- شیمی آلی شیمی ترکیبات کربن داره چون کربن میتونه ۴ پیوند تشکیل بده تنوع ترکیباتش خیلی بالاس و موادی مثل ترکیبات آلکان‌ها، آلکن‌ها، آلکین‌ها، گروه‌های آلی و کلی بحث متنوع رو توی شیمی آلی بررسی می‌کنیم.
- شیمی تجزیه به طور کلی علم و روش‌های تشخیص و جداسازی مواده. ما توی این بخش با اسید و باز‌ها، الکتروشیمی، تیتراسیون، محلول‌های بافر و کلی چیز دیگه آشنا میشیم.
- شیمی‌فیزیک که هم از اسمش مشخصه بخش‌های مشترک شیمی و فیزیک با همه مثل کوانتوم، ترمودینامیک و تعادل و کلی چیز دیگه.
- شیمی معدنی نقطه مقابل شیمی آلیه یعنی ترکیبی که هیدروکربن نباشه اصلا و به مطالعه انواع و ویژگی‌های آن میپردازه.
تاریخچه المپیاد شیمی
المپیاد شیمی برای بار اول در سال ۱۹۶۸ در کشور چکسلواکی(خدا بیامرز!) برگزار شد که دو بخش تئوری و عملی داشت و این مسابقات برای بار اول در سال ۱۳۷۰ در ایران برگزار شد و بعد از دو سال تونست سهمیه جهانی کسب کند و برای بار اول در سال ۱۹۹۳ در مسابقات جهانی شرکت کند در طی این مدت تا آخر سال ۲۰۲۲ ایران توانسته ۱۲۰ مدال کسب کنه که از این بین ۴۲ تا طلا، ۵۴ تا نقره و ۲۴ تا برنز سهم مدال‌های ایران بوده.
اگه این سوال برای المپیاد شیمی از کجا شروع کنیم؟ تو ذهنت نقش بسته، اینجاییم تا به زبون ساده، خودمونی و خلاصه ته و توی المپیاد شیمی رو در بیاریم. در ادامه از منابع المپیاد شیمی برات میگیم، کتاب المپیاد شیمی رو معرفی می‌کنیم و ببینیم چطور میتونی مدال آور المپیاد شیمی 1404 بشی. یادت نره که نمونه سوالات المپیاد شیمی رو دانلود کنی تا با سوالای آزمون هم آشنا بشی
مزایای المپیاد شیمی
اگر در کلاس المپیاد شیمی شرکت کنی، به حرف اساتید گوش کنی و مدال طلا بگیری، میتونی همه رشته‌های ریاضی-فیزیک و تجربی رو در هر دانشگاهی که خواستی بری و حتی اگه مدال طلا هم نشی، باز هم سهمیه المپیاد در کنکور رو داری؛ یعنی اینکه توی هر دو رشته ریاضی-فیزیک و تجربی سهمیه ۲۰ درصدی میگیری که اگه بتونی ۸۰ درصد تراز نفر آخری که اون رشته رو قبول شده بیاری تو هم میتونی اون رشته رو بخونی (میخوای قدرت این سهمیه رو بدونی فقط بهت بگم کسی که رتبه ۱۰۰۰ تجربی شده بود داره رشته‌ی دندان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران میخونه که نفر آخر قبولی این رشته رتبه ۲۵۰ بود!).
- تازه مثل بقیه المپیاد‌ها، اگه مدال شی بهت تو بنیاد ملی نخبگان امتیاز میدن و کلی فایده‌های خفنی داره (مثلا تو دانشگاه بهتون هر ترم حقوق میدن! البته که باید معدل الف رو توی دانشگاه حفظ کنید.)!
- بچه‌هایی که مدال جهانی میارن رو که تو کل دنیا دیگه میشناسن و یه رزومه خفن براشون میشه.
- پسرایی هم که مدال میشن دیگه لازم نیست برن سربازی و میتونن پروژه بگیرن و توی کاری که دوست دارن و توش خوبن سربازیشون رو بگذرونن (دیگه چی بهتر از این!).
خوشحال شدی نه؟ ببین! تازه اینا تمام مزایا نبودنا… بیا توی مقاله مزایای مدال المپیاد تا بیشتر درباره مزایای المپیاد شیمی بدونی و برای شرکت در المپیاد و مصمم‌ترم بشی.متخصص‌شدن در درس مورد علاقه دانش‌آموز (یا درسی که در آن استعداد دارد)
- ایجاد نقطه‌ی عطف در رزومه
- ورود به دانشگاه بدون آزمون کنکور برای دارندگان مدال طلا
- کسب سهمیه ۲۰درصدی کنکور برای نفرات برتر
- معافیت سربازی برای مدال‌آوران
- بهره‌مندی از تسهیلات بنیاد نخبگان و استعدادهای درخشان
- امکان تحصیل دورشته‌ای در دانشگاه
دانش‌آموزی که در المپیاد شیمی مدال بیاره(هر رنگی)، میتونه با تأیید سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، از مزایای مدال المپیاد از طرف بنیاد ملی نخبگان استفاده کنه. حالا این مزایا چیا هستن:
- پذیرش بدون آزمون به‌عنوان استعدادهای درخشان در دوره‌های تحصیلی (فقط کارشناسی) در رشته‌های هدف در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. این مدال فقط برای مقاطع ارشد و دکتری امتیاز محسوب میشه.
- دریافت حمایت مالی ماهانه بنیاد ملی نخبگان به میزان حداقل دستمزد تعیین‌شده توسط شورای عالی کار، در صورت انتخاب و پذیرش در رشته‌های هدف در طی دورۀ تحصیل در داخل کشور در ازای انجام فعالیت‌های علمی و اجرایی (به شرط معدل)
- دریافت کمک‌هزینه بنیاد ملی نخبگان برای اجرای برنامۀ توانمندسازی و پشتیبانی از فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، فناورانه، نوآورانه و فرهنگی به پیشنهاد برگزیدۀ طرح و تأیید استاد راهبر
- بهره‌مندی از تسهیلات طرح جایگزین خدمت بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید صیاد شیرازی)
- اعطای تسهیلات دورۀ پسادکتری بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید دکتر چمران) بعد از اتمام دوره دکتری تخصصی به مدت حداکثر 3 سال
- اعطای تسهیلات ویژۀ بنیاد ملی نخبگان برای جذب در دستگاه‌های اجرایی و مؤسسه‌های علمی کشور (طرح شهید دکتر شهریاری)
- اعطای تسهیلات استادیاران جوان بنیاد ملی نخبگان (طرح مرحوم دکتر کاظمی آشتیانی) و در صورت اشتغال به‌عنوان عضو هیئت‌علمی در داخل کشور
- اعطای تسهیلات جذب در نهادهای فناورانه و شرکت‌های دانش‌بنیان بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید تهرانی‌مقدم)
- اعطای بیمۀ تکمیلی درمان به برگزیدگان طرح و اعضای خانوادۀ آنان شامل همسر و فرزندان، تا پایان تحصیل در داخل کشور
- اعطای کمک‌هزینۀ اعزام به فرصت مطالعاتی داخل یا خارج از کشور به برگزیدۀ طرح، در دورۀ دکتری تخصصی
- اعطای تسهیلات راه‌اندازی و حمایت از کسب‌وکارهای دانش‌بنیان، مطابق با قوانین و مقررات مربوطه
- اعطای پوشش صندوق حمایتی بیمه درآمد بنیاد ملی نخبگان پس از دانش‌آموختگی برگزیدۀ طرح از دورۀ دکتری تخصصی، در صورت ارائه درخواست و به‌شرط اقامت وی در داخل کشور، متناسب با سال‌هایی که در داخل کشور و در رشته‌های هدف تحصیل کرده است.
آشنایی با مراحل المپیاد شیمی
المپیاد شیمی از المپیادهاییه که توی این چند ساله خیلی دچار تغییر بوده سطح سوالاتش خیلی بالا رفته. مرحله اولش خیلی شبیه مرحله دو شده و اینکه تعداد سوال‌هاش هم سال تا سال فرق میکنه و بسته به اینکه کمیته عوض بشه یا نه شرایطش عوض میشه.
ولی اگه شما خوب همه مباحث المپیاد شیمی رو بخونید و از تجربیات مشاوره المپیاد طلایی ها هم استفاده کنی، قطعا تو حل سوالات دچار مشکلی نمی‌شید و جای نگرانی نیست. حالا بریم به طور نرمال با مراحل المپیاد شیمی آشنا بشیم:
مرحله اول در المپیاد شیمی
- توی این مرحله به طور عادی ۴۰ تا سوال داده میشه و زمان این آزمون ۱۶۰ دقیقه است؛ سال‌هایی بوده که این تعداد سوال ها ۲۵ تا بوده و ممکنه تغییر کنه ولی به طور عادی شرایط آزمون ۴۰ سواله است.
- قدیم‌ها با تسلط به کتاب درسی راحت میشد درصدهای بالا زد ولی الان با تسلط به کتاب میشه درصد قبولی رو کسب کرد ولی برای رسیدن به درصدهای بالا، لازمه شیمی عمومی و حتی بخش خوبی از منابع مرحله دو هم خونده باشید!
- زمان برگزاری مرحله اول المپیاد شیمی هر ساله توی بهمن در نظر گرفته میشه و نتایجش هم اواخر اسفند میاد. یه نکته‌ای که توی المپیاد شیمی هست و باید بهش دقت کنید اینه که هر سال توی همه آزمون‌های المپیاد شیمی ۲ یا ۳ تا سوال خیلی وقت‌گیر میدن که بچه‌ها سرش وقتشون رو خیلی از دست میدن پس حواست به اینا باشه. تازه طبق بخشنامه جدید، شرکت بچه‌های دهمی دیگه آزمایشی نیست و میتونن مدال بگیرن!
- توی این مرحله تقریبا ۱۸ هزار نفر شرکت می‌کنن که در نهایت حدود هزار نفر قبول میشن و در مرحله دو به رقابت می‌پردازن.
مرحله دوم المپیاد شیمی
توی این مرحله شما لازمه علاوه بر کتاب درسی و شیمی‌های عمومی کتاب مرجع‌های مربوط به هر شاخه از شیمی رو هم خونده باشید(شیمی آلی، شیمی تجزیه،شیمی معدنی و شیمی فیزیک) و خوب ازش سوال حل کرده باشید.
برای المپیاد شیمی لازمه کار با ماشین حساب رو خوب بلد باشید و سرعتتون هم باهاش بالا ببرید.
این مرحله دو بخش تستی و تشریحی داره و مثل قبل مواظب باشید توی دام سوال‌های وقت‌گیر نیفتید!
این مرحله هم تعداد سوال‌هاش ممکنه عوض شه ولی در حالت عادی، ۴۰ تا سوال تستی و ۶ تا تشریحیه؛ البته سال‌هایی بوده که سوال تشریحی نداشته و فقط ۵۰ تا سوال تستی بوده.
در نهایت، از بین تقریبا هزار نفری که توی مرحله یک قبول شدن، ۴۰ نفر میرن برای مرحله سه. زمان برگزاری مرحله دوم المپیاد شیمی توی اردیبهشت ماهه و نتیجه اون هم تیر اعلام میشه. یه سری تبصره هم وجود داره که باعث میشه هر ساله بیشتر از ظرفیت وارد دوره بشن و در این صورت به تعداد مازاد بر ظرفیت به تعداد مدال‌های برنز اضافه میشه. که شرایط این ظرفیت مازاد یکی از دو حالت زیره:
- دو یا چند دانش اموز در مرز قبولی نمره یکسانی قبول کنند در این صورت همه این افراد وارد دوره تابسان میشن.
- در صورتی که پس از تجدید نظر نمره، نمره فرد از نفر آخر قبول شده مساوی یا بیشتر شود.
مرحله سوم المپیاد شیمی(دوره تابستانه)
تو مرحله سوم المپیاد شیمی که یه دوره تابستونه ۲ ماهه‌ست، توی یه فضای آکادمیک برگزار میشه و بچه‌ها هر شاخه از شیمی رو جداگانه میخونن و اساتید دانشگاهی متخصص در هر گرایش رو دارن.
گرایش‌های شیمی آلی، تجزیه، فیزیک، معدنی و توصیفی(از مباحث جدید وارد شده به دوره تابستانه هستش! در واقع قبلا به عنوان یه بخش از درس معدنی بوده و منبع اش همون بخش هایی از رفرنس های معدنیه و یک پنجم نمره کل رو به خودش اختصاص داده و باید براش تایم گذاشته بشه) به بچه‌ها درس داده میشه و قبلا در کنارش آزمایشگاه داشتن ولی دیگه برگزار نمیشه. بچه‌هایی که از قبل این مباحث رو پیش‌خوانی کرده باشن میتونن موفق بشن.
توی این دوره از بچه‌ها آزمون و کوییز گرفته میشه و با توجه به نمراتی که بچه‌ها کسب می‌کنن، ۸ نفر اول طلا و ۱۶ نفر نقره و ۱۶ نفر هم مدال برنز کسب می کنن.
مرحله انتخابی مسابقات جهانی المپیاد شیمی
۸ نفری که مدال طلا شدن، وارد دوره‌ی یک‌ساله‌ی انتخابی تیم ملی میشن و آموزش‌های لازم بهشون داده میشه؛ قبلا تیم ایران ۵ نفره بود اما دو سال اخیر به ۴ نفر کاهش پیدا کرده و از این بین با توجه به نمراتی که توی دوره انتخابی برگزار میشه، ۴ نفر برای مسابقات جهانی فرستاده میشن تا با نماینده‌های بقیه کشورها در المپیاد شیمی جهانی رقابت کنن.
رقابت جهانی المپیاد شیمی
این المپیاد هم در دو روز برگزار میشه و دو بخش تئوری و آزمایشگاهی داره. آزمون تئوری ۶ تا سوال و آزمون آزمایشگاهی ۲ تا سوال داره که در دو روز متفاوت برگزار میشه؛ ۶۰ درصد نمره رو آزمون تئوری و بقیه نمره برای بخش آزمایشگاهیه.
از بین شرکت کننده ها ۱۰ درصد مدال طلا، ۲۰ درصد مدال نقره، ۳۰ درصد برنز، ۱۰ درصد دیپلم افتخار و بقیه هم تنها گواهی شرکت در دوره کسب می کنن.
نحوه ثبت نام المپیاد شیمی
هر سال در آبان و آذر بخشنامه ثبت نام در المپیاد شیمی توسط باشگاه دانش پژوهان جوان میاد و همون موقع که بخشنامه بیاد ثبت نام شروع میشه؛ هر سال یه ذره بازه‌های زمان المپیاد شیمی و شرایط مدال و منابع ممکنه عوض شه ولی تقریبا ثابته. با این حال و کلا توصیه می‌کنن که خودتونم بخشنامه رو بخونید. طلایی‌ها هم یه مقاله آماده کرده که نحوه ثبت‌نام المپیادهای دانش‌آموزی رو براتون توضیح داده که میتونی مطالعه کنی.
مباحث المپیاد شیمی
مباحث مرحله اول المپیاد شیمی
همونطور که گفتم المپیاد شیمی مرحله یکش مثل قدیم ساده نیست ولی مطمئن باشید اگه کتاب‌های درسی رو خوب بخونید و کتاب های شیمی عمومی هم کامل خونده باشید هیچ مشکلی توی قبولی مباحث مرحله یک نخواهید داشت.
مباحث مرحله دوم المپیاد شیمی
مرحله دو یه ذره داستانش فرق داره شما علاوه بر کتاب‌های شیمی عمومی باید کتاب‌های تخصصی هر بخش شیمی هم بخونید و کلی تمرین حل کنید تا به همه مباحث شیمی آلی، تجزیه، فیزیک و معدنی مسلط بشید.
مباحث ریاضی مورد نیاز المپیاد شیمی
یکی از بخش‌هایی که خیلی مهمه ابزار ریاضیاتیه که ما توی شیمی از اون استفاده می‌کنیم ولی اصلا لازم نیست نگرانش باشید اساتید ما همه این مباحث رو تدریس کردن و به صورت کلاس یا پکیج المپیاد شیمی در اختیارتون میذارن کلا این مباحث عبارتند از:
- توان
- دنباله تابع ترکیبات حد و پیوستگی
- دیفرانسیل و انتگرال
- مشتق و کاربردها
- بسط تیلور
منابع المپیاد شیمی
ببین یه چیزی همین اول بگم که اونم از میزان زیاد منابع المپیاد شیمی اصلا نترس! چرا؟ چونکه قرار نیس تو همشو بخونی؛ چون که ببین اولا خیلی از این منابع رو شما کامل نمی‌خونید و فقط یه مبخش خاصی که اساتید میگن رو میخونید مورد بعدی هم اینکه خیلی از این منابع برای حل سوالن و شما به درس‌نامه اش کاری نداری. در آخر و از همه مهم‌تر اینه که ممکنه برای یه مبحث چند تا منبع وجود داشته باشه و تو با یه منبع بیشتر حال کنی و با اون منبع پیش بری و دلیلی نداره منابع دیگه اون مبحث هم بخونی مگر برای تمرین و حل سوال. برای اطلع کامل از منابع المپیاد شیمی مرحله اول و دوم، می‌توانی مقاله کاملی که در این زمینه برات آماده کردیم رو مطالعه کنی.
سوالات متداول
۱. باشگاه طلایی‌ها چه برنامه ای برای المپیاد شیمی داره؟
باشگاه طلایی‌ها هر چیزی که برای موفقیت نیاز داری رو در اختیارت میزاره. از منابع المپیاد، سبک مطالعه و مشاورینی که بهت یاد بدن همونطوری که خودشون مدال شدن تو هم چجوری بتونی مدال بگیری. تازه این همه ماجرا نیست باشگاه طلایی‌ها پکیج‌های آموزشی جامعی ضبط کرده تا اصلا نگران آموزش نباشی. برای بچه‌هایی هم که با کلاس المپیاد شیمی رابطه بهتری دارن کلاس گروهی و مجازی در نظر گرفته تا موفقیتت رو تضمین کنه!
۲. منم میتونم المپیاد شیمی بخونم؟
شدنش که میتونی ولی به نظر من اول تست استعدیابی رایگان طلایی‌ها رو بدی تا بتونی بهترین تصمیم ممکن رو برای موفقیت بگیری.
۳. آزمایشگاه المپیاد شیمی رو چیکار کنیم؟
از زمان کرونا و به خاطر نبود امکانات چند سالیه که آزمایشگاه برگزار نمیشه ولی مطمئن باشید اگه روزی بخواد برگزار شه مثل قدیما کلاس آزمایشگاه هم برگزار می‌کنیم.
