آموزش المپیاد کامپیوتر؛ 0 تا 100 المپیاد و مراحل آن

دیگه کامپیوتر که نیاز به معرفی کردن نداره! الان کل دنیا روی کامپیوتر و تجهیزات کامپیوتری میچرخه. ما توی قرنی هستیم که روز به روز همه چی داره پیشرفت میکنه و دلیل همه این پیشرفت‌ها کامپیوتره و بدون اون اصلا امکان‌پذیر نبوده؛ پس اگه به کامپیوتر علاقه داری، حتما دنبال آموزش المپیاد کامپیوتر باش. نرم افزار‌های هوش مصنوعی یا همون AI ها هم جدیدترین دستاورد دنیای کامپیوتره که به تازگی خیلی سر زبونا افتاده و کاری رو انجام میده کلی متخصص باید پاش باشن تا جواب بگیرن! مثل هوش مصنوعی chat GBT که هر سوالی ازش بپرسی جواب میده و حتی میتونه برات کد بزنه. پس تا الان متوجه شدی که دنیا دنیای کامپیوتره پس تو اگه توی این حوزه خبره باشی موفقیت رو شاخته! پس بریم توی این مقاله از طلایی‌ها بیشتر با اینکه المپیاد کامپیوتر چیست آشنا شیم.

المپیاد کامپیوتر چیست؟

المپیاد کامپیوتر خیلی المپیاد مفهومیه و کلا سه بخش اصلی داره که ریاضیات، الگوریتم و برنامه نویسی رو شامل میشه. برای شروع آموزش المپیاد کامپیوتر، اول از همه پایه ریاضی قوی داشته باشید و مباحث ترکیبیاتی و گراف رو خوب یاد بگیرید که بخش زیادی از سوالات مرحله اول و دوم المپیاد کامپیوتر رو همینا تشکیل میدن.

تو المپیاد کامپیوتر برای قبولی تو مرحله اول و دوم نیازی به برنامه‌نویسی نیست و معمولا سوالات مرحله یک و مرحله دو خیلی توانایی حل مساله و دانش ریاضی مهمه. گه می‌خوای همین اول کار ببینی چه خبره، می‌تونی نمونه سوالات المپیاد کامپیوتر رو دانلود کنی و سطحشونو یه نگاهی بندازی. گرچه که اگه تصمیمت به ادامه دادنو المپیادی شدن باشه، باید دونه دونه سوالارو بجوی.

توی کلاس المپیاد کامپیوتر می‌تونی 0 تا 100 مسیر موفقیت و قبولی توی المپیاد رو با اساتید حرفه‌ای مجموعه پیش ببری.

تاریخچه المپیاد کامپیوتر

اولین بار المپیاد جهانی کامپیوتر در سال ۱۹۸۹ در کشور بلغارستان برگزار شد. ایران برای بار اول در سال ۱۹۹۲ در این المپیاد شرکت کرد و از اون زمان تا الان موفق شده ۱۱۵ مدال کسب کنه که از این تعداد ۳۰ مدال طلا، ۶۲ مدال نقره و ۲۳ مدال برنز سهم تیم ایران بوده و به طور کلی ایران در بین کشور‌های شرکت کننده رتبه ۸ ام جهان رو داره و هر سال جزو بهترین‌های این المپیاده. در نتیجه تو با آموزش المپیاد کامپیوتر میتونی کلی به موفقیت نزدیک بشی!

مزایای المپیاد کامپیوتر

میدونستی اونایی که برنامه نویسی خفن میکنن بیشترین حقوق رو دارن؟ و اینکه حتی میتونن بدون دردسر با شرکت‌های خارجی کار کنن و براشون برنامه نویسی کنن حتی از داخل ایران! و اینجوری میتونن درآمد دلاری به دست بیارن. تازه همونطور که گفتم برنامه نویسی یه مهارته و همه جا به کارت میاد.

ببین تو فقط کافیه مدال طلا شی. اون موقعه که دیگه دردسر کنکور رو نداری هر رشته‌ای از رشته‌های ریاضی-فیزیکی که بخوای رو میتونی تو بهترین دانشگاه‌های کشور بخونی کسیم بهت نمیگه چرا! تازه اگه مدال نقره یا برنز هم شدی اصلا نگران نباش، چرا؟ چون سهمیه المپیاد در کنکور رو داری به اسم سهمیه بیست درصد که اگه بتونی ۸۰ درصد تراز آخرین نفری که اون رشته رو قبول شده بیاری راحت میتونی بری بشینی کنارش و درس بخونی.

اگه مدال بشی عضو بنیاد ملی نخبگان میشی و کلی امتیاز مختلف بهت میدن مثلا موقع دانشجوییت بهت حقوق میدن (چی بهتر از اینکه درس خواندن برای المپیاد رو بدونی و به خاطرش پولم بگیری). اگه پسرم باشی که میتونی دوره سربازیت رو با پروژه بگذرونی و دیگه نگرانی نداری. چیه؟ فک کردی تموم شد؟ نخیر! مزایای مدال المپیاد بیشتر ازین حرفاس!

لیست کامل مزایای المپیاد کامپیوتر عبارت است از:

• متخصص‌شدن در درس مورد علاقه دانش‌آموز (یا درسی که در آن استعداد دارد)
• ایجاد نقطه‌ی عطف در رزومه
• ورود به دانشگاه بدون آزمون کنکور برای دارندگان مدال طلا
• کسب سهمیه‌ ۲۰درصدی کنکور برای نفرات برتر
• معافیت سربازی برای مدال‌آوران
• بهره‌مندی از تسهیلات بنیاد نخبگان و استعدادهای درخشان
• امکان تحصیل دورشته‌ای در دانشگاه

دانش‌آموزی که در المپیاد کامپیوتر مدال بیاره (هر رنگی)، میتونه با تأیید سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، از مزایای مدال المپیاد از طرف بنیاد ملی نخبگان استفاده کنه. حالا این مزایا چیا هستن:

• پذیرش بدون آزمون به‌عنوان استعدادهای درخشان در دوره‌های تحصیلی (فقط کارشناسی) در رشته‌های هدف در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. این مدال فقط برای مقاطع ارشد و دکتری امتیاز محسوب میشه.
• دریافت حمایت مالی ماهانه بنیاد ملی نخبگان به میزان حداقل دستمزد تعیین‌شده توسط شورای عالی کار، در صورت انتخاب و پذیرش در رشته‌های هدف در طی دورۀ تحصیل در داخل کشور در ازای انجام فعالیت‌های علمی و اجرایی (به شرط معدل)
• دریافت کمک‌هزینه بنیاد ملی نخبگان برای اجرای برنامۀ توانمندسازی و پشتیبانی از فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، فناورانه، نوآورانه و فرهنگی به پیشنهاد برگزیدۀ طرح و تأیید استاد راهبر
• بهره‌مندی از تسهیلات طرح جایگزین خدمت بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید صیاد شیرازی)
• اعطای تسهیلات دورۀ پسادکتری بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید دکتر چمران) بعد از اتمام دوره دکتری تخصصی به مدت حداکثر 3 سال
• اعطای تسهیلات ویژۀ بنیاد ملی نخبگان برای جذب در دستگاه‌های اجرایی و مؤسسه‌های علمی کشور (طرح شهید دکتر شهریاری)
• اعطای تسهیلات استادیاران جوان بنیاد ملی نخبگان (طرح مرحوم دکتر کاظمی ‏آشتیانی) و در صورت اشتغال به‌عنوان عضو هیئت‌علمی در داخل کشور
• اعطای تسهیلات جذب در نهادهای فناورانه و شرکت‌های دانش‌بنیان بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید تهرانی‌مقدم)
• اعطای بیمۀ تکمیلی درمان به برگزیدگان طرح و اعضای خانوادۀ آنان شامل همسر و فرزندان، تا پایان تحصیل در داخل کشور
• اعطای کمک‌هزینۀ اعزام به فرصت مطالعاتی داخل یا خارج از کشور به برگزیدۀ طرح، در دورۀ دکتری تخصصی
• اعطای تسهیلات راه‌اندازی و حمایت از کسب‌وکارهای دانش‌بنیان، مطابق با قوانین و مقررات مربوطه
• اعطای پوشش صندوق حمایتی بیمه درآمد بنیاد ملی نخبگان پس از دانش‌آموختگی برگزیدۀ طرح از دورۀ دکتری تخصصی، در صورت ارائه درخواست و به‌شرط اقامت وی در داخل کشور، متناسب با سال‌هایی که در داخل کشور و در رشته‌های هدف تحصیل کرده است.

مراحل المپیاد کامپیوتر

المپیاد کامپیوتر برخلاف بقیه المپیاد‌ها یه مرحله اضافه‌تر داره پس حواست باشه برای اینکه بری دوره تابستونه یه مرحله اضافه‌تر هم باید پشت سر بزاری! توی این مراحل هر مرحله نسبت به مرحله قبل سخت‌تره و مهارت‌های خاصی میخواد. حالا بریم بیشتر با مراحل المپیاد کامپیوتر آشنا بشیم:

مرحله اول المپیاد کامپیوتر

مرحله اول المپیاد کامپیوتر تقریبا 15 تا سوال ترکیبیات داره که اگه خوب ترکیبیات رو خونده باشی و سوال حل کرده باشی اصلا کاری نداره قبول شدنش. زمان برگزاری این مرحله بهمن ماهه. کتاب‌هایی مثل ترکیبیات دکتر علیپور، آشنایی با الگوریتم یحیی تابش و کتاب محافل ریاضی که مطمئن باش اگه اینارو بلد باشی دیگه دردسری توی قبولی این مرحله نداری! توی این مرحله تقریبا ۷۰۰۰ نفر شرکت می‌کنن که حدود ۱۰۰۰ نفر میرن برای مرحله دوم.

مرحله دوم در المپیاد کامپیوتر

مرحله دوم المپیاد کامپیوتر توی دو روز برگزار میشه و یه روزش تستیه و روز دوم هم تشریحی. توی روز اول شما ۲۰ تا سوال تستی حل می کنید و تو روز دوم هم ۴ تا سوال تشریحی؛ کل مباحث این مرحله علاوه بر مباحث اولیه ترکیبیاتی مباحث استقرا، لانه کبوتری، الگوریتم های سازنده، بازی ها، احتمال و گراف پیشرفته مباحث مرحله ۲ ا. این مرحله تو اردیبهشت برگزار میشه. دقت کنید توی این مرحله اگه جزو ۲۰۰ نفر برتر باشید برگه آزمون دومتون تصحیح میشه پس آزمون روز اول رو دست کم نگیرید.

مرحله سوم المپیاد کامپیوتر

از بین ۲۰۰ نفری که آزمون روز دومشون تصحیح میشه ۸۰ نفرشون با توجه به جمع نمره آزمون روز اول و دوم  وارد این مرحله میشن؛ این مرحله سبکش متفاوته اول از همه باید یه سری سوال حل کنید و مناسب با اون الگوریتمی طراحی کنید و توی قدم آخر کد بزنید و این الگوریتم رو به زبان برنامه نویسی ++C  اون رو پیاده کنید. مباحث این مرحله شامل برنامه نویسی پویا، جست‌وجوی حالت‌ها، ترکیبیات شمارشی، نظریه‌اعداد شمارشی و الگوریتم‌ها است. از بین این مرحله که نتیجه‌اش تیر مشخص میشه ۴۰ نفر قبول میشن(البته هر ساله افراد بیشتری وارد دوره تابستونه المپیاد کامپیوتر میشن چون بچه‌هایی که سال دهم مدال نقره کسب کردن بدون شرکت در سه مرحله اول مستقیم وارد دوره تابستونه میشن.) و وارد دوره تابستونه میشن. برای اینکه بتونید خوب تمرین کرده باشید و شانس موفقیتتون رو ببرید بالا سایت کدفورسز رو یه نگاهی بندازید(اکانت گیت هاب هم فراموش نشه!). یه سری تبصره هم وجود داره که باعث میشه هر ساله بیشتر از ظرفیت وارد دوره بشن و در این صورت به تعداد مازاد بر ظرفیت به تعداد مدال‌های برنز اضافه میشه. که شرایط این ظرفیت مازاد یکی از دو حالت زیره:

• دو یا چند دانش اموز در مرز قبولی نمره یکسانی قبول کنند در این صورت همه این افراد وارد دوره تابسان میشن.
• در صورتی که پس از تجدید نظر نمره، نمره فرد از نفر آخر قبول شده مساوی یا بیشتر شود.

مرحله چهارم (دوره تابستانه)

خب خب اگه از سه خان اول عبور کردی تبریک میگم. این دوره برای ۴۰ نفریه(البته گفتیم بیشتر از ۴۰ نفرن!) که توی آزمون المپیاد کامپیوتر مرحله سوم قبول شدن و توی یه دوره ۲ ماه توی تابستون برگزار میشه. توی این دوره توی محیط دانشگاهی توسط بهترین‌های المپیاد کامپیوتر بهشون درس داده میشه و سه تا چهار آزمون تئوری تشریحی و سه تا چهار آزمون عملی که برنامه نویسیه ازشون گرفته میشه و بر حسب نتیجه این دوره مدال داده میشه از بین این ۴۰ نفر ۸ نفر مدال طلا، ۱۶ نفر مدال نقره و ۱۶ نفر مدال برنز میشن. برای بخش تئوری علاوه بر مباحث قبلی باید به مباحث پیشرفته احتمالات، گراف، نظریه زبان‌ها و ماشین تسلط داشته باشی. البته شیوه مدال دادن یه ذره فرق کرده به تازگی که در گام اول دانش‌پژوهان دوره به دو دسته‌ی الف و ب تقسیم می‌شوند:

• دانش‌پژوهانی که در پایه دهم مدال نقره یا برنز کسب کرده‌اند.
• دانش‌پژوهانی که در پایه دهم موفق به کسب مدال نشده اند.

در این روش ۸ نفر برتر دوره‌ی تابستانه مدال طلا می‌گیرند (مستقل از این که در دسته‌ی الف یا ب هستند) و ۱۶ مدال نقره و ۱۶ مدال برنز به دانش‌پژوهان دسته‌ی ب اهدا خواهد شد. اما مدال دانش‌پژوهان دسته‌ی الف که موفق به کسب مدال طلا نشن، مطابق مدال‌های دسته‌ی ب مشخص خواهد شد:

• اگه نمره بیش‌تر یا مساوی آخرین نقره‌ی دسته‌ی ب باشد، مدال نقره می‌گیرند.
• در غیر این صورت اگر نمره‌شان بیش‌تر یا مساوی آخرین برنز دسته‌ی ب باشد، مدال برنز می‌گیرند.
• پس با این قانون هر سال بیشتر از ۴۰ مدال اهدا خواهد شد و این یه خبر خوب برای توئه که میخوای المپیاد کامپیوتری بشی. تازه بچه‌های یازدهمی که سال دهم مدال نقره شدن بدون شرکت توی سه مرحله اول وارد دوره تابستونه میشن و به رقابت با بقیه بچه‌ها میپردازن تا بتونن مدال طلارو کسب کنن!

مرحله انتخابی تیم ملی برای المپیاد کامپیوتر

از بین ۸ نفری که مدال طلا شدن هر سال بچه به دوره انتخابی تیم ملی فرستاده میشن و یه سال توسط بهترین‌های کامپیوتری ایران و جهان تحت آموزش قرار می‌گیرن که برای مسابقات جهانی انتخاب شن؛ در طی این مدت آزمون‌های مختلفی از این ۸ نفر گرفته میشه که در نهایت ۴ نفر برای مسابقات جهانی انتخاب میشن.

مرحله جهانی المپیاد کامپوتر

بهترین‌های کامپیوتری جهان جمع شدن تا در مدت دو روز بهترین‌های جهان رو مشخص کنن. هر سال بسته به نتایج ۸ تا ۱۰ درصد مدال طلا میشن و ۲۵ درصد نقره و ۵۰ درصد برنز میشن و بقیه دیپلم افتخار میشن.

نحوه ثبت نام المپیاد کامپیوتر

هر سال تقریبا آبان و آذر بخش‌نامه باشگاه دانش پژوهان جوان میاد که اعلام میکنه ثبت نام کی شروع میشه که تقریبا زمانش همون موقعه. چند بار هم تمدید میشه مهلت ثبت نام ولی زیاد نزارید دقیقه آخر یه وقت جا نمونید بالاخره کار که از محکم کاری عیب نمیکنه. قبلا سامانه ثبت نام بخش المپیاد سامانه آموزش پرورش بود ولی الان برای ثبت نام باید برید پروفایل شخصیتون به نشانی my.medu.ir تا ثبت نام کنید. تازه ما بهتون توصیه می‌کنیم هر سال خودتون برید بخش‌نامه هم بخونید که چیزی یه وقت تغییر نکرده باشید. البته اگرم نخوندید نگران نباشید ما هستیم و بهتون همه چیزو میگیم. نحوه ثبت نام المپیاد به صورت مرحله‌ای رو می‌تونی توی این مقاله بخونی.

مباحث المپیاد کامپیوتر

مباحث این المپیاد رو کم کم گفتیم به طور کلی بخواییم بگیم برای مرحله اول شما لازمه ترکیبیات رو خوب بلد باشید و توی مباحث بعدی علاوه بر اونا باید ترکیبات پیشرفته، الگوریتم، گراف و نظریه بازی و برنامه نویسی هم کامل بلد باشید حالا بریم ببینیم این مباحثو باید از رو کجا بخونیم و تمرین کنیم

منابع المپیاد کامپیوتر

در مورد منابع مرحله اول تا چهارم المپیاد کامپیوتر لازمه چند تا نکته رو برات باز کنیم:

1. بذار این‌طوری تو رو آماده کنیم که ترکیبیات حرف اول رو برای قبولی در مرحله اول المپیاد کامپوتر میزنه. پس بیشترین تمرکزت رو صرف این مبحث مهم بکن و یادت باشه کتاب های المپیاد کامپیوتر مثل ترکیبیات دکتر علی پور، آشنایی با الگوریتم یحیی تابش و کتاب محافل ریاضی رو باید برای قبولی در این مرحله کاملاً خورده باشی!
2. برای مرحله دوم هم علاوه بر مباحث اولیه ترکیبیاتی باید روی مباحث استقرا، لانه‌کبوتری، الگوریتم‌های سازنده، بازی‌ها، احتمال و گراف پیشرفته مسلط باشی و خلاصه بتونی مرحله دوم را با مهارت بالا بترکونی.
3. مرحله سوم مرحله حل مسئله و طراحی الگوریتم‌هاست. طراحی این الگوریتم باید به زبان برنامه‌نویسی c++  باشه. برنامه‌نویسی پویا، جست‌وجوی حالت‌ها، ترکیبیات شمارشی، نظریه ‌اعداد شمارشی و الگوریتم‌ها مهم‌ترین مباحثی هستن که باید برای این مرحله کاملاً روی اونها تسلط داشته باشی.
4. در مرحله چهارم(دوره تابستونه) شک نکن که علاوه بر مباحث قبلی باید روی مباحث پیشرفته احتمالات، گراف، نظریه زبان‌ها و ماشین اونقدر تسلط داشته باشی تا مثل آب خوردن حلشون کنی. البته این مرحله یک فضای آموزشی با اساتید دانشگاهی داره و حسابی قراره برای جهش بزرگ‌تر که انتخابی تیم ملیه، آماده بشی.

ببین یه نکته دیگم که هست اینه که از میزان زیاد منابع اصلا نترس! چرا؟ چونکه قرار نیس تو همشو بخونی؛ چون که ببین اولا خیلی از این منابع رو شما کامل نمی‌خونید و فقط یه مبحث خاصی که اساتید میگن رو میخونید مورد بعدی هم  اینکه خیلی از این منابع برای حل سوالن و شما به درس‌نامه اش کاری نداری. در آخر و از همه مهم‌تر اینه که ممکنه برای یه مبحث چند تا منبع وجود داشته باشه و تو با یه منبع بیشتر حال کنی و با اون منبع پیش بری و دلیلی نداره منابع دیگه اون مبحث هم بخونی مگر برای تمرین و حل سوال.

بچه‌ها تعداد کتاب‌های المپیاد زیاده ولی از زیاد بودنش نترسید چون خیلی از کتاب‌ها فقط برای حل تمرینه از طرفی خیلی کتاب‌ها بزرگ نیستن حجمشون کمه و اینکه اساتید در کلاس‌ها و مشاور‌ه المپیاد در باشگاه طلایی‌ها بهتون میگن از کدوم کتاب‌ها و چجوری بخونید و چیا رو لازم نیست بخونید پس اصلا لازم نیست نگران باشی. به هر حال، تمام منابع المپیاد کامپیوتر رو می‌تونی توی این مقاله مخصوص ببینی.

سوالات متداول درباره المپیاد کامپیوتر

۱. چیکار کنم توی المپیاد کامپیوتر موفق بشم؟

ببین برای موفقیت توی المپیاد کامپیوتر باید یه برنامه مشخص داشته باشی؛ خیلی از بچه‌ها خودخوان شروع می کنن خوندن ولی وسطش جا میزنن یا نتیجه نمیگیرن. میپرسی چرا؟ حب چون المپیاد مثل مباحث درسی نیست چندین لول بالاتره و رقیباتم سطحشون خیلی بالائه پس نیاز داری یه مشاوری کنارت باشه تا کمکت کنه مسیرو درست بری مشاوری که خودش مدال المپیاد کامپیوتره ما توی باشگاه طلایی‌ها مشاور‌های تخصصی المپیاد کامپیوتر رو میزاریم کنارت تا همه جوره کنارت باشه و کمک کنه مسیری که خودشون رفته رو تو هم بری.

۲. برای مباحث پیشرفته و برنامه‌نویسی چیکار کنم؟

ببین ما توی باشگاه طلایی‌ها هر چیزی که برای موفقیت نیاز داری رو در اختیارت گذاشتیم میتونی کلاس‌های گروهی رو شرکت کنی یا اگه مبحث خاصی رو مشکل داری کلاس خصوصی بگیری. تازه میتونی با آزمون‌های شبیه‌ساز پیشرفت خودت رو بسنجی و کلی اعتماد به نفس بگیری. باشگاه طلایی‌ها حتی یه فضای مطالعاتی هم در نظر گرفته تا توی یه محیط امن و بی حاشیه درس بخونی. ولی اگه نتونی توی کلاسای المپیاد شرکت کنی یا مثلا وقتشو نداشته باشی، یا دلت بخواد هرموقع خواستی آموزش ببینی، پکیج‌های المپیاد کامپیوتر هم همون کار کلاس رو برات می‌کنه.