اگه تو هم از بچگی در مورد چرایی پدیده‌ها کنجکاو بودی احتمالا الان عاشق فیزیک هستی! فیزیک دلیل وقوع پدیده‌های اطراف ماست. پس اگه تو هم به فیزیک علاقه داری المپیاد فیزیک یه فرصت مناسب برای فیزیکدان شدنته! دوس داری رشته‌ای که دوست داری رو تو دانشگاه بخونی ولی از خوندن درس‌های متعدد خسته‌ای پس مسیر المپیاد فیزیک خوراک خودته! حالا میپرسی چجوری باید مدال المپیاد فیزیک بگیرم؟ خب معلومه به سختی! نه شوخی کردم اگه خوب تلاش خودتو کنی اصلا هم سخت نیست. فقط کافیه علاقه داشته باشی و مباحث رو بخونی وخوب ازشون سوال حل کنی، اما قبلش لازمه که با شرایط المپیاد فیزیک آشنا بشی. توی این مقاله از طلایی‌ها مطالب برای آشنایی با المپیاد فیزیک آورده شده و بهت میگیم المپیاد فیزیک چگونه است و چطوری توش موفق شی.
المپیاد فیزیک چیست؟
المپیاد فیزیک یه مسابقه است که هم کشوریه و هم جهانی برخلاف بقیه المپیاد‌ها که سه مرحله کشوری دارن این المپیاد ۴ مرحله کشوری داره.
این المپیاد خیلی مباحث متنوعی داره که شامل مکانیک کلاسیک، الکترومغناطیس، نور، حرارت، سیالات و امواجه. البته برای حل سوالات فیزیک به ابزار ریاضی نیاز داریم پس لازمه ریاضیات کاربردی رو کامل یاد بگیریم.
تاریخچه المپیاد فیزیک
المپیاد فیزیک جهانی برای بار اول در سال ۱۹۶۷ در کشور لهستان برگزار شد؛ دلیل شروع آن هم موفقیت المپیاد ریاضی بود. این المپیاد در حال حاضر دارای دو بخش تئوری و عملی بوده؛ بخش تئوری که سه سوال دارد ۵ ساعت طول می کشد و بخش عملی بسته به آزمایش ۲ تا ۵ ساعت زمان میبرد. البته از ابتدا اینجوری نبوده و اولین آزمون المپیاد فیزیک چهار سوال تئوری داشته و یک سوال عملی بوده.
ایران برای بار اول در سال ۱۹۸۹ در این المپیاد شرکت کرده و از اون موقع تا الان (هنوز آزمون سال ۲۰۲۳ برگزار نشده پس نتایج تا آخر سال ۲۰۲۲ است) موفق به کسب ۱۳۳ تا مدال شده که از تعداد ۳۶ تا طلا، ۶۲ نقره و ۳۵ برنز سهم مدال‌ها بوده.
مسابقات جهانی المپیاد فیزیک سال ۲۰۲۰ به دلیل کرونا برگزار نشد. تازه یه نکته جالب هم اینکه قرار بود المپیاد فیزیک سال ۲۰۲۱ در کشور بلاروس برگزار شه که به دلیل حمایت این کشور در حمله روسیه به اوکراین، حق برگزاری مسابقات از بلاروس گرفته شد و در سال 2022 هم مسابقات جهانی المپیاد فیزیک برگزار نشد!
تازه محل برگزاری المپیاد فیزیک ۲۰۲۴ توی کشور ایران و شهر اصفهان بود!
مزایای المپیاد فیزیک
خب بریم سراغ مبحث جذاب اینکه اصلا فایده و شرایط المپیاد فیزیک چیه؟ المپیاد فیزیک خیلی خیلی فایده داره! که بریم چند تاشو بررسی کنیم:
- اول از همه که تو اگه مدال طلای المپیاد فیزیک بشی، هر رشته‌ی ریاضی-فیزیکی که بخوای توی هر دانشگاهی میتونی درس بخونی اونم بی چون و چرا! اگه مدال طلا شی میری برای مسابقات جهانی هم مدال بگیری که دیگه تو کل دنیا میفهمن یه نخبه در سطح بین المللی هستی! و یه رزومه خفن میشه برات. تازه اگه مدال طلا نشدی هم نگران نباش میتونی از سهمیه المپیاد در کنکور استفاده کنی که کمکت میکنه رشته و دانشگاه‌های خوب کشور قبول شی حالا این سهمیه چجوریه اصلا؟ تو اگه بتونی ۸۰ درصد تراز نفر آخری که اون رشته رو قبول شده بیاری میتونی بری تو هم توی اون رشته و اون دانشگاه درس بخونی! چی بهتر از این!
- هر کسی که مدال بشه توی سازمان بنیاد ملی نخبگان عضو میشه و از مزایای مدال المپیاد استفاده میکنی! مثلا موقع تحصیلت تو دانشگاهت بهت هر ترم حقوق میدن!
- تازه پسرایی که مدال المپیاد فیزیک میگیرن، به جای سربازی میتونن پروژه انجام بدن و اینجوری سربازیشون رو بگذرونن که خیلیم راحت‌تره! اینجاش که با خودت میگی چه خوب شد که خواستم بیشتر با المپیاد فیزیک آشنا بشم!
مزایای مدال المپیاد هم به طور کامل این زیر لیست کردیم:
- متخصص‌شدن در درس مورد علاقه دانش‌آموز (یا درسی که در آن استعداد دارد)
- ایجاد نقطه‌ی عطف در رزومه
- ورود به دانشگاه بدون آزمون کنکور برای دارندگان مدال طلا
- کسب سهمیه ۲۰درصدی کنکور برای نفرات برتر
- معافیت سربازی برای مدال‌آوران
- بهره‌مندی از تسهیلات بنیاد نخبگان و استعدادهای درخشان
- امکان تحصیل دورشته‌ای در دانشگاه
دانش‌آموزی که در المپیاد فیزیک مدال بیاره(هر رنگی)، میتونه با تأیید سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، از مزایای مدال المپیاد از طرف بنیاد ملی نخبگان استفاده کنه. حالا این مزایا چیا هستن:
- پذیرش بدون آزمون به‌عنوان استعدادهای درخشان در دوره‌های تحصیلی (فقط کارشناسی) در رشته‌های هدف در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. این مدال فقط برای مقاطع ارشد و دکتری امتیاز محسوب میشه.
- دریافت حمایت مالی ماهانه بنیاد ملی نخبگان به میزان حداقل دستمزد تعیین‌شده توسط شورای عالی کار، در صورت انتخاب و پذیرش در رشته‌های هدف در طی دورۀ تحصیل در داخل کشور در ازای انجام فعالیت‌های علمی و اجرایی (به شرط معدل)
- دریافت کمک‌هزینه بنیاد ملی نخبگان برای اجرای برنامۀ توانمندسازی و پشتیبانی از فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، فناورانه، نوآورانه و فرهنگی به پیشنهاد برگزیدۀ طرح و تأیید استاد راهبر
- بهره‌مندی از تسهیلات طرح جایگزین خدمت بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید صیاد شیرازی)
- اعطای تسهیلات دورۀ پسادکتری بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید دکتر چمران) بعد از اتمام دوره دکتری تخصصی به مدت حداکثر 3 سال
- اعطای تسهیلات ویژۀ بنیاد ملی نخبگان برای جذب در دستگاه‌های اجرایی و مؤسسه‌های علمی کشور (طرح شهید دکتر شهریاری)
- اعطای تسهیلات استادیاران جوان بنیاد ملی نخبگان (طرح مرحوم دکتر کاظمی آشتیانی) و در صورت اشتغال به‌عنوان عضو هیئت‌علمی در داخل کشور
- اعطای تسهیلات جذب در نهادهای فناورانه و شرکت‌های دانش‌بنیان بنیاد ملی نخبگان (طرح شهید تهرانی‌مقدم)
- اعطای بیمۀ تکمیلی درمان به برگزیدگان طرح و اعضای خانوادۀ آنان شامل همسر و فرزندان، تا پایان تحصیل در داخل کشور
- اعطای کمک‌هزینۀ اعزام به فرصت مطالعاتی داخل یا خارج از کشور به برگزیدۀ طرح، در دورۀ دکتری تخصصی
- اعطای تسهیلات راه‌اندازی و حمایت از کسب‌وکارهای دانش‌بنیان، مطابق با قوانین و مقررات مربوطه
- اعطای پوشش صندوق حمایتی بیمه درآمد بنیاد ملی نخبگان پس از دانش‌آموختگی برگزیدۀ طرح از دورۀ دکتری تخصصی، در صورت ارائة درخواست و به‌شرط اقامت وی در داخل کشور، متناسب با سال‌هایی که در داخل کشور و در رشته‌های هدف تحصیل کرده است.
شرکت در کلاس های آمادگی المپیاد یکی از روش‌هاییه که میتونه تورو به موفقیت و استفاده از این همه مزایای خفن نزدیک‌تر کنه. تا یادموم نرفته یادآوری کنیم که اگه به هر دلیلی نمی‌تونی توی کلاس‌های المپیاد فیزیک شرکت کنی، طلایی‌ها یه پکیج برات آماده کرده که مزایا و ویژگی‌های بی نظیری داره. بهت پیشنهاد می‌کنم با خرید پکیج المپیاد فیزیک، آینده المپیادی خودتو تامین کنی!
آشنایی با مراحل المپیاد فیزیک
شرایط المپیاد فیزیک اینطوریه که برخلاف بقیه المپیاد‌ها یه مرحله بیشتره. مرحله به مرحله هم سخت تر میشه دیگه! حالا بریم بیشتر با این مراحل آشنا بشیم:
شرایط المپیاد فیزیک اینطوریه که برخلاف بقیه المپیاد‌ها یه مرحله بیشتره. مرحله به مرحله هم سخت تر میشه دیگه(آزمایشگاه رو فقط فاکتور بگیرید چون روندش یه ذره فرق داره.)! حالا بریم بیشتر با این مراحل آشنا بشیم:
مرحله اول المپیاد فیزیک
تو مرحله اول شما اگه کل ریاضی و فیزیک دبیرستان رو بلد باشی دیگه غم نداری و راحت قبولی ولی حواست باشه که سطح آزمون بالاتره و اگه میخوای خیلی خفن بزنی بیشتر از اینا باید بلد باشی که برای بچه‌هایی که هدفشون مدال طلائه معلومه که راحت این مرحله رو بالا میزنن چون کلی منبع خوندن و سوال حل کردن. این مرحله تقریبا ۳۰ تا سواله بعضی وقت‌ها چند تا کمتر بعضی وقت‌ها بیشتر که بیشترشون سوال‌های تستیه ولی تقریبا ۲۵ درصد هم سوال‌های پاسخ کوتاه داره. زمان این آزمون سه ساعت و نیمه. توی این مرحله تقریبا 10000 نفر شرکت میکنن که از این تعداد تقریبا ۱۰۰۰ نفر قبول میشن. سطح سوال‌هاشم یکم از فیزیک متوسطه دوره دوم سخت‌تره ولی باید دقت کنید دانش فیزیک به تنهایی کافی نیست و باید درس‌های ریاضی، حسابان، آمار و هندسه دبیرستان رو هم کامل بلد باشی. ببین البته ما توی باشگاه طلایی‌ها از رو کتاب درسی نمی‌گیم بلکه کتاب‌های خاص خودمون رو داریم که به بچه‌ها میگیم و هم کامل‌تره هم بهتر یاد میگیری. بچه‌های دهمی و یازدهمی میتونن تو این مرحله شرکت کنن و از امسال بچه‌های دهمی هم میتونن مدال بگیرن یعنی دیگه از حالت آزمایشی دراومده. زمان برگزاریشم توی بهمنه ولی از آبان و آذر که بخش‌نامه میاد زمان ثبت نامشه و حواستون باشه این فرصت رو از دست ندید! تازه نتایج هم اواخر اسفند قبل عید میاد.
مرحله دوم المپیاد فیزیک
این مرحله تو اردیبهشت برگزار میشه و ۷ تا ۱۰ تا سوال تشریحیه مدت زمان این آزمونم ۴ ساعته؛ این مرحله سطح سوالاش فرق داره و در سطح دانشگاهیه پس باید خوب منابع رو بخونی و کلی سوال ازش حل کنی تا بتونی تو این مرحله موفق بشی.
مرحله سوم المپیاد فیزیک
این همون مرحله متفاوتیه که نسبت به بقیه المپیاد‌ها داره؛ این مرحله بخش عملیه که 80 نفر از بچه‌هایی که بهترین نتیجه رو در مرحله قبل داشتن وارد این مرحله میشن و باید از دانش تئوری که یاد گرفتن برای انجام آزمایش‌های فیزیکی و توجیه دیتاهای به دست آمده استفاده کنن. جمع نمره این مرحله و مرحله ۲ میشه نمره نهایی بچه‌ها که با توجه به آن ۴۰ تا 45 نفر از بچه‌ها انتخاب میشن تا وارد دوره تابستون بشن. نتیجه قبولی برای ورود به دوره تابستان توی تیر میاد. یه سری تبصره هم وجود داره که باعث میشه هر ساله بیشتر از ظرفیت وارد دوره بشن و در این صورت به تعداد مازاد بر ظرفیت به تعداد مدال‌های برنز اضافه میشه. که شرایط این ظرفیت مازاد یکی از دو حالت زیره:
- دو یا چند دانش اموز در مرز قبولی نمره یکسانی قبول کنند در این صورت همه این افراد وارد دوره تابسان میشن.
- در صورتی که پس از تجدید نظر نمره، نمره فرد از نفر آخر قبول شده مساوی یا بیشتر شود.
مرحله چهارم المپیاد فیزیک (دوره تابستانه)
همونطور که گفتیم ۴۰ نفر از بچه‌های یازدهمی که بهترین نتیجه رو داشتن وارد این مرحله میشن. این دوره تقریبا ۸ هفته‌اس که در آن کلاس آموزشی با بهترین‌های المپیاد فیزیک دارید و ازتون کوییز و امتحان گرفته میشه و متناسب با کوییز‌ها و امتحان‌ها به بچه‌ها مدال داده میشه. بین دوره هم تقریبا یه هفته استراحت هست این دوره‌ها هم هر سال توی یکی از دانشگاه‌های تهران برگزار میشه که محیط آکادمیکه. آزمون این دوره هم هم بخش تئوری داره و هم عملی؛ که تقریبا ۶۰ درصد نمره رو بخش تئوری به خودش اختصاص میده. بر اساس نتایج آزمون‌ها تو این دوره ۱۰ نفر مدال طلا میگیرن و بعد از اون ۱۵ نفر نقره و ۱۵ نفر مدال برنز کسب میکنن.
مرحله انتخابی تیم ملی
این مرحله مخصوص بچه‌هاییه که تو المپیاد فیزیک مدال طلا شدن؛ باشگاه دانش پژوهان جوان هر سال بعد از دوره تابستونه بچه‌هایی که مدال طلا شدن رو جمع میکنه و توی محیط آکادمیک به مدت یه سال آموزش میده و با توجه به آزمون‌هایی که از بچه‌ها میگیره از بین ده نفر یه تیم پنج نفره برای مسابقات جهانی انتخاب میکنه و به رقابت با المپیاد فیزیکی‌های بقیه کشورها میفرسته.
المپیاد فیزیک جهانی
این مرحله که هر سال توی یه کشور برگزار میشه دو روز طول میکشه که در این مدت آزمون‌های تئوری و عملی از بچه‌ها گرفته میشه. روز اول این مسابقه بچه‌ها به سه سوال تئوری جواب میدن که حداقل ۴ تا از مباحث فیزیکی که خوندن داخل آن دخیله و کل امتیاز آن ۳۰ نمره است. روز دوم مربوط به امتحان عملیه و یکی دو تا سوال به شرکت کننده‌ها داده میشه که ۲۰ امتیازه. مدت پاسخگویی به هر کدوم از این آزمون‌ها هم ۵ ساعته! در نهایت با توجه به نمرات بچه‌ها به ۸ درصد بچه‌ها مدال طلا، ۲۵ درصد نقره، ۵۰ درصد برنز و ۱۷ درصد دیپلم افتخار داده میشه.
نحوه ثبت نام المپیاد فیزیک و زمان برگزاری
برای ثبت نام توی المپیاد فیزیک باید گوش به زنگ باشی! همیشه بخش‌نامه ثبت نام المپیاد فیزیک توی آبان یا آذر میاد و زمان برگزاری المپیاد فیزیک هم توی همون بخنشنامه مشخص میشه.
اگه میخوای این فرصت رو از دست ندی و تمام کمال در جریان شرایط المپیاد فیزیک باشی، کانال و صفحات طلایی ها رو توی شبکه‌های اجتماعی دنبال کن چون به محض مشخص شدن زمان دقیق برگزاری المپیاد فیزیک هرساله خبررسانی می‌کنیم.
قبلا ثبت نام‌ها از طریق صفحه خصوصی المپیاد فیزیک انجام میشد؛ ولی از امسال سایتش عوض شده و میتونی از طریق پنل کاربری دانش‌آموزی به نشانی my.medu.ir اقدام به ثبت‌نام المپیاد فیزیک کنی.
نکته: ببین قشنگ جان! درسته که ثبت نام این المپیاد چند بار تمدید میشه، ولی حتما گوش به زنگ باش و سریع ثبت نامت رو انجام بده که یه وقت اذیت نشی و استرسی بگیری! استرس المپیاد خودش به تنهایی کافی هست. آموزش مرحله‌ای ثبت نام المپیادهای دانش‌آموزی هم توی این مقاله برات کامل توضیح دادیم.
مباحث مراحل المپیاد فیزیک
به طور کلی منابع المپیاد فیزیک شامل مباحث مکانیک کلاسیک، الکترومغناطیس، حرارت و سیالات و امواج، نورشناسی و فیزیک نوینه ولی اینا به تنهایی کافی نیست و باید ریاضیات کاربردی هم فول فول باشی که کلی قراره ازش استفاده کنی.
حواست باشه، برای آشنا شدن با سوالای المپیاد، حتما نمونه سوالات المپیاد فیزیک رو بخونی و تحلیلشون کنی! امیدواریم که مطلب آشنایی به المپیاد فیزیک، تورو یه قدم به آرزوهات نزدیک‌تر کرده باشه.
سوالات متداول المپیاد فیزیک
۱. باشگاه طلایی‌ها چجوری میتونه به من کمک کنه تا مدالی المپیاد فیزیک بیارم؟
باشگاه طلایی‌ها هر چیزی که تو برای موفقیت نیاز داری رو در اختیارت میزاره تا مطمئن شیم که مدال شی! مشاوره المپیاد با مدال دارای المپیاد فیزیک داشته باشی تا مسیری که خودشون رفتن رو کمکتون کنن موفق شید. تازه کلی کلاس گروهی آمادگی المپیاد هم برگزار می‌کنیم که میتونی شرکت کنی و رقیبات رو زیر نظر بگیری! اگه یه مبحثی رو متوجه نشدی اساتید با تجربه المپیاد با کلاس‌های خصوصی کمکت میکنن که فول فول شی! پکیج‌ها رو هم گذاشتیم برای بچه‌هایی که خودخوان میخونن این پکیج‌ها همه مباحثو به طور کامل پوشش میده!
2. میتونم با مدال المپیاد فیزیک پزشکی بخونم؟
این یه اشتباهیه که خیلیا میکنن و هر کسی توی المپیاد ازش اطلاع نداره. طبق بخش‌نامه‌های جدید چند سالی هست که بچه‌های المپیاد فیزیکی فقط تو کنکور ریاضی فیزیک سهمیه میگیرن و لا غیر!
3. المپیاد فیزیک برای من خوبه؟
ببین همه چی برمیگرده به استعداد درونیت! پس اگه میخوای ببینی شرایط المپیاد فیزیک رو داری یا اصلا این آزمون برای تو هست یا نه، توصیه می‌کنم تست استعدادیابی باشگاه طلایی‌ها رو پر کن تا سریع بهت زنگ بزنیم و راهنماییت کنیم!
4. اساتید المپیاد فیزیک طلایی‌ها کیان؟
ما تو باشگاه طلایی‌ها از ترکیب تجربه اساتید قدیم و مدال‌دارای جدید استفاده می‌کنیم تا بهترین کیفیت اموزش المپیاد فیزیک رو در اختیارتون بزاریم. استاد قجریم که از خفن‌های فیزیکه و همه میشناسن!
